 In tegenstelling tot wat de meeste mensen denken, zijn er zeer veel verschillende soorten en kwaliteiten kleurpotloden.De verschillen zijn te merken in de hardheid, oplosbaarheid en kleurechtheid. Potloden worden veel voor het maken van studies gebruikt, maar tegenwoordig worden ook tekeningen in potlood steeds meer gewaardeerd. |
| Hieronder wordt de oorspronkelijke werkwijze van het maken van potloden beschreven. Hoewel de potloden tegenwoordig vaak rond of zeskantig van vorm zijn, is het principe grotendeels nog gelijk gebleven. | ||||||
|
||||||
Tegenwoordig worden er meerdere potloden tegelijk gemaakt, waarbij de stiftjes al op maat in een plankje met meerdere gleuven wordt gelegd. Hierop wordt een tweede plankje met gleuven gelijmd. Het plankje wordt in smalle reepjes gezaagd. Elke reep bevat, mooi in het midden, een stift. Vervolgens wordt dit reepje in de gewenste vorm geschuurd, vaak rond of 6 hoekig, en geverfd of gelakt. Er is een grove indeling in 4 soorten potloden te maken. |
||||||
 1. Schets en tekenpotloden; Deze zijn over het algemeen in verschillende hardheden verkrijgbaar. Hiervan zijn nog verschillende uitvoeringen:a. “Normale” grafietpotloden. Verkrijgbaar van ongeveer hardheid 9B (heel zacht) tot 9H (heel hard). b. Wateroplosbare grafietpotloden. c. Grafietstaafjes, meestal vierkant van vorm d. Massieve staafjes grafiet vermengd met klei, in de vorm van een gewoon potlood, deze kunnen gewoon geslepen worden. e. Houtskool potloden, in plaats van grafiet wordt houtskool gebruikt. De stift is vaak wat dikker. f. Geperst houtskool, meestal in vierkante staafjes maar ook rond verkrijgbaar. Deze lijkt op de staafjes geperst grafiet. g. Tekenpotloden in warme aardkleuren. |
||||||
 2. Kleur potloden; Ook bij de traditionele kleurpotloden is er een verschil in hardheid. Dit verschil is meestal merkafhankelijk. Sommige fabrikanten maken 2 collecties kleurpotloden. De ene collectie is dan vaak wat zachter en de stiften zijn soms ook iets dikker. Deze zijn erg geschikt voor vlakvullingen en mooie kleurmengingen en overgangen. De andere collectie is dan vaak wat harder, zodat er goed details aangebracht kunnen worden. Deze hebben doorgaans een normale. Dunne stift. Naast de traditionele potloden met een houten omhulsel zijn er net als bij de schets en tekenpotloden ook een soort stiften in potloodvorm verkrijgbaar. Deze zijn geproduceerd uit een soort klei vermengd met pigment en in de vorm van een potlood geperst. Van de gewone kleurpotloden kan vaak met behulp van een oplosmiddel, bijvoorbeeld terpentijn , een wassing worden gemaakt. De meeste fabrikanten hebben zo’n 75-100 kleuren per collectie in hun assortiment. Je werkt met kleurpotlood van licht naar donker. Goede merkpotloden zijn los verkrijgbaar. |
||||||
 3. Aquarel potloden; Aquarelpotloden zijn zeer veelzijdig. Het pigment uit aquarelpotloden is gemengd met Arabische gom, waardoor ze oplosbaar zijn in water. De hardheid en oplosbaarheid van aquarelpotloden kan per merk en zelfs per kleur iets verschillen. Net als bij traditionele kleurpotloden, hebben de meeste fabrikanten een uitgebreide hoeveelheid kleuren in hun collectie. Aquarel potloden zijn ook in de vorm van een stick, meestal vierkant, te krijgen. Deze lijken weer op de vierkante grafiet of houtskool staafjes. Het voordeel van deze staafjes is onder andere dat je eenvoudig grote vlakken kunt vullen. Je kunt aquarelpotloden heel goed combineren met aquarelverf. Met aquarel potlood werk je van licht naar donker. Het is wel mogelijk om te donker uitgevallen plekken op te lichten door het pigment voorzichtig met een vochtig penseel te verwijderen. De meeste merken aquarelpotloden zijn los verkrijgbaar. |
||||||
 4. Pastel potloden; Pastelpotloden zien er net zo uit als gewone potloden, ze hebben over het algemeen wel een iets dikkere punt. De stift is heel zacht, maar doorgaans net iets harder dan gewone pastelkrijtjes.Je kunt de streken van pastelpotlood met een vinger of een wattip makkelijk met elkaar vermengen. Net als met de traditionele pastelkrijtjes kun je met pastelpotloden ook met licht over donker werken. Behalve in potloodvorm, is pastel ook in de vorm van zachte, meestal ronde, krijtjes of harde, meestal vierkante krijtjes verkrijgbaar. Deze zijn onderling goed te combineren. Hoewel pastelkrijt meestal wel in water oplosbaar is, adviseer ik toch om hiervoor aquarelpotloden, -krijt, of verf te gebruiken. De meeste merken pastelpotloden zijn los te verkrijgen. |
||||||
 Een aantal merken potloden zijn:
|
1 Begin met een stukje Cumberland grafiet.
4 Het plakje grafiet wordt in de sleuf bevestigd.
2 Dit wordt in dunne plakjes gezaagd.
5 Het plakje grafiet wordt gelijk met de bovenkant van de sleuf afgebroken.
3 In een stuk hout wordt een vierkante sleuf gemaakt.
6 Een dun plakje hout wordt op het hout met grafiet bevestigd.